COVID-19 en Parkinson
Voor veel mensen verliep het afgelopen jaar door de COVID-19 pandemie anders dan voorheen en bij veel mensen met de ziekte van Parkinson roept dit nog eens extra veel vragen en stress op. Het Punt voor Parkinson is in de eerste golf een periode gesloten geweest en werden de vragen en consulten zoveel mogelijk online besproken. Ook paramedici, als bijvoorbeeld fysiotherapeuten en logopedisten, waren genoodzaakt om hun werk online uit te voeren. We merkten dat dit niet in alle gevallen de problemen oplost. We zagen en zien bij veel patiënten met Parkinson een toename van symptomen, meer stijfheid, vermoeidheid, tremor, pijnklachten, stress, stemming-, slaap- en concentratieproblemen. Niet alleen de beperkte toegang tot behandeling leidde er toe dat de periode als zwaar werd en wordt gezien, ook het verlies van sociaal contact en het niet uitvoeren van sport of hobby s hebben ertoe bijgedragen dat veel patiënten meer klachten van hun Parkinsonsymptomen in het dagelijks leven ervaren. Op dit moment lijkt alles weer een beetje, met voorzichtigheid op te starten, en hopen we dat de situatie voor veel patiënten weer enigszins stabiliseert.
COVID-19
Het risico om COVID-19 op te lopen is niet groter indien u de ziekte van Parkinson heeft, wel is het zo dat er een groter risico bestaat dat u meer hinder ondervindt van de klachten die ontstaan als gevolg van de COVID-19 besmetting en deze nemen toe naarmate u in een later stadium van de ziekte zit. De symptomen van uw Parkinson kunnen fors toenemen indien u besmet bent geraakt met COVID-19. Daarnaast is er uit onderzoek gebleken dat de kans op overlijden als gevolg van het oplopen van COVID-19 ook groter bij Parkinson patiënten in vergelijking met de gemiddelde populatie 1.
Vaccineren en Parkinson
Binnen het Punt voor Parkinson krijgen we veel vragen over het vaccineren. Om antwoord te kunnen geven op deze vragen hebben we gekeken naar verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Er is een internationale vereniging van artsen, wetenschappers en zorgverleners die geïnteresseerd zijn in de ziekte van Parkinson en aanverwante aandoeningen, de Movement Disorder Society (MDS), waarvan de wetenschappelijke commissie, alle beschikbare informatie heeft verzameld en op een rij heeft gezet met betrekking tot de vaccinatiemogelijkheden van COVID-19 in combinatie met de ziekte van Parkinson. De MDS adviseert mensen met de Ziekte van Parkinson om zich te laten vaccineren zodra zij de mogelijkheid krijgen. De MDS geeft dit advies omdat mensen met Parkinson dezelfde voordelen en risico s hebben van dit vaccin als de algemene bevolking. Het vaccin beschermt mensen met Parkinson tegen corona en de gevolgen daarvan.
Conclusie:
De MDS adviseert mensen met Parkinson om zich te laten vaccineren tegen COVID-19. Wij sluiten ons als Punt voor Parkinson volledig aan bij deze conclusie.
Verschillende vaccins
De EMA, het Europese Geneesmiddelenagentschap, heeft de eerste drie vaccins tegen corona goedgekeurd. En er zullen nog een aantal volgen.
De vaccins die de EMA heeft goedgekeurd (van BioNTech/Pfizer/ en Moderna) zijn bewezen effectief tegen COVID-19 bij mensen van verschillende leeftijden, met verschillende aandoeningen en in zowel mannen als vrouwen 2,3. Ook AstraZeneca heeft inmiddels een goedgekeurd vaccin. De vaccins kennen ook bijwerkingen, die meestal mild zijn. De meest bekende bijwerkingen zijn: een pijnlijke vaccinatie plek, vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, koude rillingen, gewrichtspijn en koorts. Bij de meeste mensen verlopen de klachten mild en gaan ze na een paar dagen over. Mensen met Parkinson hebben volgens de gerapporteerde gegevens dezelfde bijwerkingen en even vaak bijwerkingen van het vaccin als de algemene bevolking. Daarnaast heeft het COVID-19 vaccin geen invloed op de Parkinsonmedicatie.
Veel gestelde vragen
Is een vaccinatie wel/niet verstandig? Kan de vaccinatie wel in combinatie met de medicatie die ik gebruik.
Zoals hierboven in de tekst uitvoerig besproken is de ziekte van Parkinson geen belemmering om u te laten vaccineren. We adviseren u dan ook om u te laten vaccineren tegen COVID-19. Wel is het verstandig om alle medicatie die u gebruikt kenbaar te maken en te overleggen of dit geen contra indicatie is om u te laten vaccineren. Als u weet dat u allergisch bent voor bestanddelen van het vaccin mag u zich niet laten vaccineren. Bespreek met uw arts of u een coronavaccin mag krijgen als u een slechte afweer heeft, bloedverdunners gebruikt, een allergische reactie heeft gehad op een ingrediënt van het vaccin, zwanger bent of borstvoeding geeft en als u ernstig ziek bent of hoge koorts heeft. Voorzichtigheid is geboden bij fragiele, oudere Parkinson patiënten.
Er is in het nieuws dat er in Nederland 87 (dd maart 2021) sterfgevallen zijn na een vaccinatie tegen COVID-19, heb ik een hiertoe een grotere kans met Parkinson?
In Nederland zijn er tot nu toe 87 sterfgevallen na een vaccinatie tegen COVID-19 gemeld (bron Lareb: mrt 2021). Het gaat volgens Lareb om kwetsbare ouderen (71 waren 80 jaar of ouder) met ernstige onderliggende gezondheidsproblemen. Deze problemen zijn volgens de organisatie de meest voor de hand liggende verklaring voor de sterfgevallen. Er wordt onderstreept dat een sterfgeval na vaccinatie niet wil zeggen dat het overlijden is veroorzaakt door de vaccinatie. Een aantal kreeg in de dagen na vaccinatie klachten die bekend zijn als bijwerkingen, zoals koorts, misselijkheid en algemeen niet lekker voelen. Deze klachten zijn niet de oorzaak van overlijden, maar kunnen bij kwetsbare ouderen mogelijk wel bijgedragen hebben aan verslechtering van hun al fragiele gezondheidstoestand.
Wordt mijn Parkinson niet erger door het vaccin?
De goedgekeurde mRNA-vaccins (van BioNTech/Pfizer/ en Moderna) hebben voor zover bekend geen invloed op de ontwikkeling of invloed op het ziekte proces (neurodegeneratieve proces) van de ziekte van Parkinson.
Waar kan men terecht voor een urgentieverklaring? / Volgorde van vaccineren
Er zijn niet meteen voldoende vaccins voor iedereen. Om de meest kwetsbare mensen te beschermen en om de druk op de gezondheidszorg te verlagen, is er door de Rijksoverheid een volgorde voor vaccinatie bepaald. (Bron: Rijksoverheid.nl). Als behandelaars van het Punt voor Parkinson hebben we geen invloed op de snelheid van het vaccineren. Dit gaat volgens het schema van de rijksoverheid.
Let op: de volgorde van de schema s worden regelmatig aangepast. Sinds kort is bekend gemaakt dat er toch 7 groepen mensen eerder in aanmerking komen voor een vaccinatie. Dit zijn groepen die vanwege hun ziekte een extra hoog risico hebben om ernstig ziek te worden of te overlijden door corona. De Gezondheidsraad adviseert om hen met voorrang te vaccineren. Welke groepen dit precies zijn, kunt u lezen in onderstaande figuur van het RIVM. Daar leest u ook wanneer zij aan de beurt zijn voor een vaccinatie, wie hen vaccineert en met welk vaccin. De ziekte van Parkinson is niet opgenomen in één van deze 7 groepen. Mocht u twijfelen of u toch in aanmerking komt vanwege een ander ziektebeeld, overleg dan met uw huisarts.
Voor uitgebreide informatie verwijzen wij u naar:
Onderwerpen | Rijksoverheid.nl of COVID-19 | RIVM
Binnenkort word ik geopereerd en krijg ik een DBS systeem, mag ik de vaccinatie dan wel?
Word je binnenkort geopereerd en moet je daarbij onder narcose? Zorg dan dat je de vaccinatie minimaal twee dagen voor de operatie krijgt. Liefst iets langer. Zo voorkom je dat je last hebt van bijwerkingen en daardoor niet geopereerd kunt worden. Na een operatie, ook met narcose, kun je gewoon gevaccineerd worden, het is niet nodig om na een operatie een aantal dagen te wachten voordat de vaccinatie gegeven mag worden (zie ook website RIVM).
Referenties
- Antonini A , Leta V , Teo J , Chaudhuri KR (2020) Outcome of Parkinson s disease patients affected by COVID-19. Mov Disord 35, 905–908.
- Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, Perez JL, Pérez Marc G, Moreira ED, Zerbini C, Bailey R, Swanson KA, Roychoudhury S, Koury K, Li P, Kalina WV, Cooper D, Frenck RW Jr, Hammitt LL, Türeci Ö, Nell H, Schaefer A, Ãœnal S, Tresnan DB, Mather S, Dormitzer PR, Åžahin U, Jansen KU, Gruber WC; C4591001 Clinical Trial Group. Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine. N Engl J Med. 2020 Dec 10. doi: 10.1056/NEJMoa2034577. Online ahead of print.PMID: 33301246
- Jackson LA, Anderson EJ, Rouphael NG, Roberts PC, Makhene M, Coler RN, McCullough MP, Chappell JD, Denison MR, Stevens LJ, Pruijssers AJ, McDermott A, Flach B, Doria-Rose NA, Corbett KS, Morabito KM, O’Dell S, Schmidt SD, Swanson PA 2nd, Padilla M, Mascola JR, Neuzil KM, Bennett H, Sun W, Peters E, Makowski M, Albert J, Cross K, Buchanan W, Pikaart-Tautges R, Ledgerwood JE, Graham BS, Beigel JH; mRNA-1273 Study Group. An mRNA Vaccine against SARS-CoV-2 – Preliminary Report. N Engl J Med. 2020 Nov 12;383(20):1920-1931. doi: 10.1056/NEJMoa2022483. Epub 2020 Jul 14.PMID: 32663912
- Bloem, Bastiaan R. et al. COVID-19 Vaccination for Persons with Parkinson s Disease: Light at the End of the Tunnel? 1 Jan. 2021 : 3 – 8.
- RIVM website: https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19
- Lareb website: https://www.lareb.nl